Fineer Reparatie of Restauratie

Bij het reparatie van fineer bij de meubelrestauratie aan een antiek meubel gaan we eerst loszittende fineer herstellen door de delen te verlijmen, met warme dierlijke lijm of vislijm, voordat we het fineer aanvullen. Antieke meubels zijn vaak beplakt met gezaagd fineer. Fineer is een gezaagd of gestoken dun plakje hout van 0.7 mm tot enkele mm dik dat als decoratie op antieke meubels is gelijmd met dierlijke lijm.

Bij herstel  van uitgebroken stukjes probeer je de contouren van het gat te volgen, zodat zo min mogelijk van het originele materiaal verdwijnt. Vervolgens wordt het fineer gelijkgelegd, gekleurd om het omliggende fineer te matchen en als de politoer of was afwerking erover gezet.

Passend Fineer uitzoeken

Als we ontbrekend fineer erin gaan zetten is het belangrijk een meest gelijkende vorm kleur en  structuur te vinden zodat het bij elkaar past voordat we een fineer inzetstuk maken, zoals bij dit Kruiskabinet, een lastige zaak omdat door de verschillende groei van elke boom een andere groeistructuur zichtbaar is in het hout.

De dierlijke lijm die men vroeger gebruikte, is voor ons een zegen, aangezien we daar makkelijk mee kunnen werken, door extra dierlijke lijm toe te voegen of met vocht en warmte de oude lijm te regeneren. Ook kunnen we fineer dat is geplakt met dierlijke lijm zoals botten en huidenlijm met stoom losmaken, met moderne lijmsoorten zoals witte houtlijm lukt dat niet, waardoor een reparatie bij modernere meubels zeg van na 1900 lastig is.

Als het fineer is aangevuld zullen we de ‘nieuwe’ hout kleur terug kleuren kleuren vaak is de kleur te fel, de fineer inzetstukken zijn nog niet door zonlicht verkleurd, hiervoor kunnen we het chemisch bleken, vervolgens op kleur brengen volgens het omliggende fineer en ten slotte de afwerking een politoer of was afwerking erover heen zetten, een fineer inzet stuk heeft dus vele handelingen nodig voordat het met afwerking klaar is.

Fineer Schuren en Lakken

Oud fineer schuren is iets wat we afraden, daardoor verliest het fineer zijn oude karakter en wordt het te nieuw. Afwerking verwijderen doen we alleen chemisch altijd zonder schuurmiddelen. Beschadigd fineer op een tafelblad of antieke kast repareren is mogelijk, maar ligt ook sterk aan het gebruikte fineer en de leeftijd van de tafel, is het een modern gemaakte tafel dan zijn de mogelijkheden beperkter door de fineerdikte de gebruikte lijm en de moderne afwerking. Jaren 50 of 60 dressoirs met palissander of teakhout, vaak in de olie gezet, vragen weer om een andere benadering. Op basis van uw wensen kiezen we een afwerking die daar bij past, twee componenten gespoten of cellulose lak, traditioneel politoeren of het fineer traditioneel in de was zetten.

Ontstaan Fineer Schade

Door droogte in de lucht kan fineer loslaten, krimp van het onderliggende hout, ook door waterschade of als het al los zit kan het bij het afstoffen deels worden afgebroken. Fineerschade op ladevoorzijdes komt ook vaak voor doordat de ladegeleiding afslijt door gebruik en de voorzijde over de regel sleept en het fineer er eigenlijk af duwt bij het naar binnen schuiven van de lade, herstel van fineerschade heeft daar dan ook geen zin zonder de bron van het probleem ook aan te pakken – de ladegeleiding restaureren. Herstel van fineerschade wordt me ook vaak gevraagd naar aanleiding van een verhuizing of transport, hiervoor maak ik aparte meubel schade offertes voor de verzekeraar.

Ook kan fineer sterk verkleuren, bleker worden, door invloeden van uv-licht dat in daglicht zit. Vooral mahonie- noten-  en  pallisander- fineer hebben daar last van.

Gezaagd fineer is veel dikker 1-3 mm dat het hedendaagse gestoken fineer 0,7mm dat sinds 1880 word gebruikt.

Vredespaleis – Restauratie van twee mahonie bureaus – Carnegie Stichting

Twee bureaus, uitgevoerd in mahonie en al langer dan 100 jaar in gebruik in het Vredespaleis, hadden een sterk verkleurde afwerking en houtkleur door de inwerking van daglicht op het hout. Ook de stof van het schrijfvlak was losgelaten, verkleurd en verweerd. De afwerking is vernieuwd, er is een nieuw schrijflaken aangebracht, wankele delen zijn verlijmd, en ontbrekend meubelbeslag is aangevuld. Volledige Restauratie verslag vindt je hier: KLIK

Fineer Verwerken

Fineer wordt gebruikt als een decoratieve afwerking op een kast gemaakt van ander blinthout zoals eiken. Dat blindhout kan door wisselende luchtvochtigheid krom of scheluw trekken, met name als er niet even dik fineer is geplakt aan weerszijden van het blindhout is de kans op kromtrekken sterk aanwezig. Dat komt omdat het blindhout krimpt en eenzijdig word vastgehouden door het fineer, vaak zie je dit bijvoorbeeld bij de klep van een klepsecretaire waar aan de buitenzijde fineer is geplakt en aan de binnenzijde leer, materialen die dus niet gelijk zijn. Veel gebruikte fineersoorten zijn ebben-, citroen-, palissander-, purperhart- fineer. Een andere aparte verwerking is om olijf-, taxus en noten hout niet parallel aan de lengte van de boom te verwerken maar schuin gezaagd of zelfs haaks op de lengterichting, dan ontstaat zogenaamd oesterfineer waarbij je de decoratieve jaarringen van de boom als decoratie ziet in ovalen of cirkels.

Als TV Expert – SBS6 ‘Zo goed als Nieuw’ 

Voor het tv programma ‘Zo goed als Nieuw’ van SBS6, met Patty Brard, heb ik in twee uitzendingen als meubelrestauratie expert een Crucifix en een scheerkist gerestaureerd.  Zie hier de verkorte uitzending waarin een crucifix wordt gerestaureerd, met name de onthulling van de restauratie bracht de nodige emotie met zich mee, en krijg je gelijk een kijkje in de werkplaats!

Herstel en Los Fineer Lijmen

Los fineer verlijmen is een kunst op zich, de afwerking bepaalt ook de werkwijze. Is er los fineer aan een tafelblad, de zijde van een kast, antieke commode of rugleuning van een stoel. Om de afwerking niet verloren te laten gaan is koud verwerkbare vislijm met platen en lijmtangen vaak de beste oplossing. Als er veel fineer los zit en ontbreekt is het lonender de afwerking eraf te halen, zoals bij deze Duitse Barokke Commode van de Amerikaanse Ambassadeurswoning, fineer te verlijmen en aan te helen, en vervolgens de afwerking er weer op te zetten. Er doen zich allerlei geruchten voor op internet, klanten vragen mij ‘ik las dat ik dat met een strijkbout kan verlijmen’. Dat klopt in zekere zin, maar een strijkbout wordt alleen gebruikt bij de verwerking van nieuw fineer, of het heractiveren van oude lijmrestanten met vocht. Vaak wordt de strijkbout gebruikt bij het loshalen van fineer, in combinatie met een natte doek eronder kan de oude dierlijke lijm bij een antiek meubel worden aangeweekt, bevochtigt en met een lange spatel voorzichtig worden losgewrikt van de ondergrond.

Er zijn verschillende lijmsoorten waar fineer mee wordt verlijmd. Van oudsher was dat dierlijke botten en huidenlijm, nu nog naast vislijm de lijmsoorten die ik in mijn atelier verwerk. Daarnaast bestaat contactlijm, witte houtlijm, caseine lijm, vaak op industriele wijze verwerkt, iets dat we niet in ons ambachtelijk atelier kunnen nadoen.

Fineer Kopen – welk type gestoken of gezaagd?

Vroeger werd het met de hand verzaagd en later in de 19e eeuw met machines. Fineer wordt op drie manieren gemaakt, gesneden geschild en gezaagd fineer. Gezaagd fineer de oudste methode heeft de voorkeur qua dikte en de uitstraling zoals kleur en tekening van het hout blijft beter bewaard ook al heb je veel zaagverlies. Bij gestoken of geschild hout word het hout voorbewerkt door het in water te leggen of te stomen. Je hebt meubels beplakt met een duurdere houtsoort dan het hout waarmee de construktie van de kast is gemaakt gekozen om de figuratie of tekening. Meubels beplakt met verschillende houtsoorten marqueterie of parketterie genoemd of ingelegd intarsia genoemd, in figuurlijke patronen of voorstellingen. Ook kan je meubels beplakken met een marqueterie van andere materialen zoals been, ivoor of messing, tin of zilver gecombineerd met schildpad ontstaat daarmee het in de volksmond genoemde ‘Boulle werk of marqueterie‘.

Deskundige en goede reparatie van met name het fineer van een crucifix (kruisbeeld). De crucifix ziet er weer uit als nieuw en daar ben ik zeer blij mee. Ook mooi om gedurende het proces op de hoogte te worden gehouden van de vorderingen en achteraf een filmpje te krijgen van de restauratie. Tot slot was, hoewel ik even moest wachten voordat de crucifix hersteld kon worden, het contact en de snelheid van restauratie prima.  Google    Review:  Jorden van der Haas